Dünyanın Şekli ve Sonuçları

Dünyanın Şekli Nasıldır?
Dünya tam küre olmayıp küreye yakın bir şekildir. Dünyanın kutuplardan basık ekvatordan şişkin biçimine geoit denir. Dünya bu şekle ekseni etrafınde dönerken meydana gelen santrifüj gücü neticesi ulaşmıştır. Dünyanın biçimi 20.yüzyılın ikinci yarısından itibaren uzaya gönderilen uydulardan çekilen fotoğraflar ile küre ya da küreye yakın (Geoit) şekilde bulunduğu ispatlanmıştır. Dünyanın biçiminin neticelerinı; geoit ve küresel biçiminin neticeleri olmak üzere iki kısımda inceleyeceğiz.

Dünyanın geoit biçimi
Dünyanın Şekli
Dünyanın Geoit Şeklinin Sonuçları
Kutup noktaları, Ekvator’a göre Dünya’nın merkezine daha yakın olmasından yer çekimi Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe artar.
Ekvator’un etrafı kutupların etrafınden daha geniştir.
Ekvator’un yarıçapı, kutupların yarıçapından daha uzundur.
Dünyanın Küresel Şeklinin Sonuçları
Dünyanın küresel biçimine bağlı olarak  Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe;

Güneş ışınlarının geliş açısı küçülür.
Güneş ışınlarının atmosferde tutulma seviyesi artar.
Cisimlerin gölge boyları uzar.
Sıcaklık değerleri azalır.
Deniz ve okyanuslardaki buharlaşma miktarı azalır.
Deniz ve okyanusların tuzluluk seviyesi azalır.
Bitki örtüsü değişir.
Kalıcı kar sınırı, yerleşme üst sınırı ve orman üst sınırı alçalır.
Meridyenler arasındaki uzaklık azalır.
Paralellerin boyları kısalır.
Çizgisel sürat azalır.
Haritalarda bozulma artar.
Tan ve gurup vakitleri  artar.
Gece-gündüz arasındaki fark artar.
Aydınlık ve karanlık yarım küreler oluşur.
Aydınlanma çizgisi çember biçiminde olur.
Kutup yıldızı yalnızca kuzey yarım küreden görülür. Görülme açısı o yerin paralel derecesini verir.
Ekvator’da Termik Alçak basınç, kutuplarda Termik Yüksek Basınç alanları oluşur.
Tan (şafak) vakti: Güneş doğmadan az evvelce görünen alaca karanlık aşamasıdır.
Gurup vakti: Güneş’in ufkun altına inmesi neticesi meydana gelen alaca karanlık aşamasıdır.
Alaca karanlık vakti: Güneş doğmadan evvelceki ya da battıktan derhal ileri aydınlık, yarı karanlık, akşam karanlığı aşamalarıdır. Alaca karanlık zamanı çizgisel sürate bağlıdır. Ekvator’da çizgisel sürat çok bulunduğu amacıyla alaca karanlık zamanı kısa iken kutuplara yaklaştıkça çizgisel sürat azaldığı amacıyla bu vakit uzar.